De Prijs (met Marcel van de Ven)

Alles heeft een prijs.

Gita de Later greep jaren geleden een kans die zich voordeed. Nu stapelen de winsten zich op. Maar achter de schone schijn van haar succes gaat een duistere wereld schuil. Tess van Vuuren zette alles op alles om bij de politie te slagen. Nu is ze undercoveragent binnen een ultrageheim eliteteam. Maar het verleden laat haar niet los. Twee vrouwen. Twee keuzes. Twee werelden. Wanneer bij de overval op een drugstransport onschuldige slachtoffers vallen, komen die werelden bij elkaar. De recherche roept de hulp in van Wouter Westra van de Unit Specialistische Operaties. Hij en zijn team moeten uitvinden wat de rol is die Gita heeft gespeeld bij het transport. Is de bevlogen jonge zakenvrouw zo onschuldig als ze zich voordoet? Óf degene die achter de schermen aan de touwtjes trekt? Tess krijgt opdracht undercover te gaan binnen Gita’s bedrijf. Het brengt haar op het spoor van een hermetisch gesloten misdaadorganisatie waarin iedereen die praat op gruwelijke wijze aan zijn einde komt.

Waar het begint

Een aanbod dat je niet kunt weigeren
De boodschap van Anna Jansen van A.W. Bruna in mijn inbox is intrigerend: We zijn op zoek naar een auteur, mogelijk als ghostwriter, mogelijk als co-auteur, voor een thriller gebaseerd op de ervaringen (gefictionaliseerd) van een specialist op het gebied van undercoveroperaties en zware misdaad. We zoeken een veelzijdig auteur met vlotte pen, om er samen met hem een rauwe, spannende en realistische thriller van te maken.

Anna ken ik dan nog niet, maar A.W. Bruna natuurlijk wel; ze geven Grisham uit, Baldacci, Deon Meyer, thrillerschrijvers van de buitencategorie. Oorspronkelijk Nederlands werk zie ik minder bij ze – op Suzanne Vermeer na natuurlijk, elk seizoen opnieuw onverbiddelijk op #1 in de bestsellerlijsten –, maar dat kan aan mij liggen. Uitgever Steven Maat en ik komen elkaar tegen in de wandelgangen van het wereldje, maar tot een professionele samenwerking is het tot dusver niet gekomen. 

Bier en bitterballen
De undercoveragent blijkt Marcel van de Ven, die ik ken van zijn cameragenieke oneliners bij Hunted. We maken kennis met bier en bitterballen, hij is een verhalenverteller, een anekdotemachine, stel een vraag en er komt een praktijkvoorbeeld. Snel worden we het eens dat het een boek moet worden dat politiewerk recht doet. Het zit Marcel dwars dat populaire series als Mocromaffia en Penoza, hoe knap ze ook zijn gemaakt, een vertekend beeld geven, waardoor het publiek meeleeft met ‘knuffelcriminelen’ als Ferry in Undercover. De fouten zijn de held.  

Gemakzucht
Marcels frustratie raakt een snaar – ‘mijn’ genre barst van de eendimensionale bordkartonnen Hollywood-clichés, met aan de ene kant steeds gruwelijker seriemoordenaars en aan de andere lonesome cowboys (m/v) die kampen met asshole-leidinggevenden en -collega’s, een drankprobleem of een persoonlijkheidsstoornis of all of the above. Ik hou van spanning, dus ook ik heb te dealen met de thriller-conventies. Maar mijn sympathie ligt bij helden als jij en ik die vooral ook verstrikt raken in hun eigen waarden en goede bedoelingen. Marcel en ik zijn het snel eens dat we gaan streven naar geloofwaardigheid: echte mensen, met echte verhalen (zij het dan gefictionaliseerd). 

Nog nooit een politieboek
Ik hou er van om bij elk boek iets nieuws te proberen, iets wat ik nog niet eerder deed – zoals een politieboek dat min of meer begint met een dode en min of meer eindigt met een dader. Ook nieuw voor mij is dat De prijs (dat in eerste versie nog De val van de wolf heet) een teamboek wordt: over een team, door een team.  

Aan het werk
Twee specialisten aan het werk op hun wederzijdse expertisegebieden, je hoeft geen kristallen bol te bezitten om te voorspellen dat het op twee manieren kan eindigen. Vooraf besteden we dan ook tijd aan het afbakenen van de verantwoordelijkheden, wie heeft waar veto, afspraken die ons later van pas kunnen komen. We beginnen met wekelijkse brainstormsessies van een paar uur, die uitmonden in het uitwisselen van de eerste voorzichtige probeersels op papier, verhaallijnen (ik heb er in eerste instantie vijf), karakterstudies, actiebeschrijvingen. Het schrijfproces lijkt op het voorbereiden op een operatie: niet meteen met getrokken wapens en gillende sirenes de achtervolging inzetten, maar eerst nadenken, luisteren, overleggen, iets proberen, een beter idee opperen, verslag leggen, het eens worden over de beste aanpak, evalueren en elkaar de waarheid vertellen. 

Fictie of?
Alles is fictie, De prijs beschrijft geen bestaande operaties of collega’s. En toch lezen we dagelijks in de krant hoe dicht onze verbeelding de werkelijkheid benadert. Niet alleen in de woorden van de usual suspects (misdaadverslaggevers als John van den Heuvel, Jan Meeus en Paul Vugts), maar ook in The Guardian en Der Spiegel, waar Nederland wordt vergeleken met een narcostaat.

Tevreden?
Ja, want samenwerken aan iets dat je belangrijk vindt is vooral ook een kans om nog eens te ruiken aan je eigen voorkeuren en blinde vlekken. Vaak tijdens het proces dacht ik aan Bowie’s creatie begint op het randje van oncomfortabel. Last but not least werken Steven Maat en ik meer dan professioneel samen.

Tevreden over het boek? Is het spannend? Kan dat eigenlijk nog wel, twee witte mannen van zekere leeftijd die een boek schrijven over twee vrouwen? 

Als agenten het lezen en zichzelf herkennen (en zeggen: ‘zo ging het niet, maar zo is het wel’) hebben we ons doel bereikt. 

Oordeel zelf, nu in de boekhandel.

(WA, mei 2024)